Jagma za Afrikom

Značaj Afrike je poznat odvajkada. Prema antropološkim i arheološkim analizama ljudski rod je sa Etiopske visoravni počeo da se širi prema drugim delovima sveta. Takođe, većina istoričara se slaže da je uzrok Velikog (Prvog svetskog) rata bio u nezadovoljstvu pojedinih evropskih zemalja kolonijalnom podelom Afrike.

Druga polovina 19. veka u istoriji afričkog kontinenta je poznata kao "jagma za Afrikom". U vrlo krakom roku evropske kolonijalne sile na čelu sa Velikom Britanijom i Francuskom podelile su do tada neosvojenu unutrašnjost tog prostranog kontinenta, da bi ubrzo nezadovoljstvo počele da iskazuju tadašnja Nemačka i Austro-Ugarska.

Slično je i danas. Mnoge zemlje koje su privredno napredne takmiče se da zauzmu što bolje pozicije na afričkom kontinentu, imajući u vidu pre svega njegov potencijal u pogledu brzorastuće populacije i izobiljne sirovinske baze. Pored toga, mnoge afričke privrede postaju sve značajnije u regionalnom okviru. U njima se sprovode različiti infrastrukturni projekti, formiraju se ekonomske elite i relativno mala, ali po broju značajna srednja klasa koja ima rastuću kupovnu moć.

Na teritoriji Afrike trenutno živi oko 1,5 milijardi ljudi, duplo više od evropske populacije, a učešće Afrike u svetskoj populaciji u narednim decenijama će se najbrže uvećavati. Procene govorе da će, ukoliko se aktuelni demografski trendovi nastave, u Africi 2100. živeti oko 40 odsto svetskog stanovništva.

Prema izveštaju Afričke razvojne banke od 20 zemlja sa najbržim stopama privrednog rasta čak 10 je u Africi. Očekuje se da će rast realnog BDP Afrike iznositi 3,8% i 4,2% u 2024. i 2025. godini, respektivno, što je više od projektovanog rasta globalne privrede od oko 3%. Afrika ostaje drugi najbrže rastući region posle Azije. Među liderima u pogledu ekonomskog rasta ističu se: Niger (11,2%), Senegal (8,2%), Libija (7,9%), Ruanda (7,2%), Obala Slonovače (6,8%), Etiopija (6,7%), Benin (6,4%), Džibuti (6,2%), Tanzanija (6,1%), Togo (6%) i Uganda sa 6%.

Glavni ograničavajući faktori daljeg rasta afričke privrede su kontinuirani sukobi u zemljama Centralne i Zapadne Afrike, delimično i Istočne, kao i prelivajući efekti tih političkih kriza na zemlje regiona. Problem su klimatske promene, česte suše i dezertifikacija, odnosno deforestizacija - širenje pustinja i smanjenje šumskog potencijala - kao i nedostatak energije, posebno struje u Južnoj Africi.

Inflacija je visoka u mnogim zemljama, a troškovi zaduživanja opterećuju budžete. Na ovo treba dodati i siromaštvo, jer prema podacima za 2024. godinu oko pola milijarde afričkog stanovništva živi u ekstremnom siromaštvu. Tu su i povremene epidemije, kao i činjenica da se godišnje kreira manje radnih mesta nego što je potrebno imajući u vidu broj ljudi koji svake godine stasava za tržište rada.

Za Srbiju bi bilo značajno da se što bolje i više pozicionira na tržištu podsaharske Afrike, iako ni kapaciteti severnoafričkog tržišta nisu dovoljno iskorišćeni. To je prilika pre svega za našu industriju poljoprivredne mehanizacije, kao i za prehrambenu industriju, odnosno proizvodnju poljoprivrednih sirovina (žitarice), ali i za građevinske, mašinske, elektrotehničke inženjere i arhitekte.

Svakako da postoji prostor i za usluge i transfer digitalnih tehnologija, kao i za našu namensku industriju. Iako je zainteresovanost velikih privreda za saradnju sa Afrikom odavno iskazana i realizuje se na delu i dalje postoji prostor da se i manje ekonomije pozicioniraju na ovom perspektivnom tržištu. Posebno imajući u vidu da ga čine zemlje u razvoju, nedovoljno razvijene konkurencije gde posebno važe specijalne političke veze.

Iako Srbija ima svoje limite po pitanju konkurentnosti i kontinuiranosti proizvodnje, ali naša konkurentska prednost predstavljaju politički odnosi sa delom afričkih zemlja koji se i dalje baštine na idejama nekadašnjeg Pokreta nesvrstanih koji je predvodila bivša Jugoslavija. Otuda i ne čudi što se u poslednjih nekoliko godina sve više organizuju različiti privredno-politički susreti Srbije sa afričkim zemljama.

(Ubrzanje.rs)